Balance de Fin de ano

Silencio de Jean SaudeK

Para facer balance de contas ó peche do ano, este poema de Wislawa Szymborska


DISCURSO EN EL DEPÓSITO DE OBJETOS PERDIDOS

Perdí algunas diosas en el camino de sur a norte,
y también muchos dioses en el camino de este a oeste.
Se me apagaron para siempre un par de estrellas, ábrete cielo.
Se me hundió en el mar una isla, otra.
Ni siquiera sé exactamente dónde dejé las garras,
quién trae mi piel, quién vive en mi concha.
Mis hermanos murieron cuando me arrastré a la orilla
y sólo algún huesito celebra en mí ese aniversario.
Salté de mi pellejo, perdí vértebras y piernas,
me alejé de mis sentidos muchísimas veces.
Desde hace mucho cerré mi tercer ojo ante todo esto,
me despedí de todo con la aleta, me encogí de ramas.

Se esfumó, se perdió, se dispersó a los cuatro vientos.
Yo misma me sorprendo de mí misma, de lo poco que quedó
de mí:
un individuo aislado, del género humano por ahora,
que sólo perdió su paraguas ayer en el tranvía.

De "Si acaso" 1978
Versión de Gerardo Beltrán

Alguén falará de nosoutras cando teñamos morto

Chégame a gaceta da Arboleda cunha reseña ó traballo da historiadora americana Max Dashu , quen funda nos anos 70 o "Arquivo de Historias Suprimidas". Uhna colección de textos e imaxes sobre a muller na historia, a arqueoloxía, as tradicións da Deusa, sacerdotisas e chamanas, sobre a domesticación do corpo feminino, o racismo e a ocultación das mulleres.
Moi recomendable a web www.maxdashu.net / www.suppressedhistories.net

Outra reseña interesante é a presenza en Barcelona de Starhawk, unha das voces máis respectadas da espiritualidade feminina vencellada á Terra, autora, entre outras moitas publicacións, da novela ecolóxica, The Five Sacred Thing, clásica xa neste xénero. Traballou ó lado de Donna Read na realización da triloxía fílmica coñecida como "A Espiritualidade das mulleres". As dúas fundan a súa propria empresa cinematográfica: Belili Productions e no 2004 realiza o seu primeiro documental sobre a erudita arqueóloga Marija Gimbutas, estudiosa dos cultos á Deusa na vella Europa.

Freddie Hubbard

Cantas noites de verán no Parque S. Lázaro, cantas evocacións...

Señores purpurados

Foto: Antonina

El obispo de Almería, Adolfo González Montes, por su parte, achaca al relativismo moral y a la ideología de género la actual «desfiguración» que sufre esta institución. Así, en su carta pastoral de esta semana alerta que «el relativismo moral que nos acosa descalifica la realidad natural, social y jurídica de la familia como si una institución atrasada se tratase», mientras que la ideología de género «reivindica con gran beligerancia que la sexualidad ha de tener la orientación que cada cual elija sin prejuicios».
ABC (28-12-08)
Alicia pregunta e o gato de Cheshaire contesta: Quen ten o poder, ese é o dono das palabras.
Non me resisto a facer unha entrada sobre as declaracións dos bispos neste día no que utilizan todo a súa capacidade de convocatoria para, unha vez máis, sacar á xente á rúa e tentar de impor o seus conceptos fundamentalistas de como se ten que organizar a sociedade.
Señores bispos ¿que entenden vostedes por familia?
A familia:
a) Unidade de producción económica no que o home realiza o traballo e a muller fai o cuidado.
b) Unidade de consumo.
c) Unidade de reproducción da especie na que o control da natalidade é intolerante coa muller e permisiva, no contro sexual, co home.
d) Unidade de refuxio de afectividade e seguridade que o patriarcado convirte en escola de doma e aprendizaxe dos roles de xénero que a nai transmite.
Estes son ós matices que o binomio patriarcado- Igrexa que vostedes manexan , propoñen como familia, sen ter en conta a evolución do modelo social ó longo desta últimas décadas.
a) As parellas de feito, as persoas que viven soas, as parellas de gais, a legalización do matrimonio homosexual, as nais que cuidan soas da prole e máis os anciáns que teñen ó seu cargo....
b) A caída da taxa de natalidade e o retraso na maternidade, causas que entre outras son debidas ós gastos que supón afrontar a vida dun fillo, as dificultades da crianza nun contexto de incorporación da muller ó traballo, o aumento das expectativas de vida.
c) O estado do benestar que intenta substituir, mediante prestacións sociais, as labores femininas.
d) A revolución tecnolóxica e a primacía do individuo fronte o suxeito.
Pola miña parte. purpurados señores, prefiro unha alternativa, hoxe por hoxe utópica, que podería ser chamada "célula básica de convivencia".
Esta sería unha forma de convivencia libre baseada nos afectos, na que o traballo que conleve estaría repartido igualitariamente segundo as necesidades dos seus compoñentes. Estos terían independencia económica, as súas relacións estarían afianzadas no respecto mútuo e permitiría o desenvolvemento integral de cada un/a dos seus membros que, en ningún caso estarían na obriga de reproducirse.
Non tería porque haber un único modelo e, por suposto o Estado debería manterse á marxe e non propor ningún.
Xa vai sendo hora de porse a pensalo, de escribilo, de visualizalo como posible. Éís como se constrúen mundos, eís como se constrúe a cultura.

Noiteboas

Foto: Luís Vence

Uhna xa está afeita a soedade, xa teño pasado moitas noiteboas e noitemalas soa.
Lembro a primera vez. Un tremer se me anicaba no peito, e ó mesmo tempo unha emoción descoñecida facía que me sentise ben, era a proba, unha máis, para afacerme dunha vez por todas a verdadera realidade desta existencia. O lume aceso, a música, Felisa, a miña gata, a cociña, na que fixen deliciosos postres e un par de copas de bo viño foron os elementos que enchían esa intimidade, na que a pesares das moitas ausencias, do moito desamor, acabei aceptando de bo gusto.
O tempo das esixencias á vida, do sofrimento gratuito, pasaba. Era como unha liberación sentirme despoxada deses vellos sentimientos que nos atan. Comprendín dunha vez por todas que o desapego era o karma que debería aceptar. Foron, son tantas as leccións nese sentido que a aceptación da vida, como me vai vindo é o que conforma hoxe a miña filosofía vital.
Na aldea por estas datas sempre vai moito frío e a xeada é todo un espectáculo de brillos e as estrelas relocen coma nunca. Alí o tempo non ten reloxos e sobran os neóns. Nos soutos os xabaríns e os esquíos teñen un festín de castañas e as landras abondan polos camiños. As corzas baixan á ribeira e os teixugos agabean polos montiños. Un belén espectacular para vivir o solsticio de inverno como a oportunidade cíclica de medrar cara adentro, atizar a chama e renacer.

COS MEUS DESEXOS DE PAZ, HARMONÍA E AMOR NESTAS DATAS

Un poema de Agustín García Calvo que cantaba o finado Chicho Sánchez Ferlosio

Don din, din dan. Ya
la gracia nevando,
el puerco sangrando,
la perla temblando,
la llama llamando,
y el chantre cantando
y el ama amasando:
nevando
la gracia en la ciudad
sin fe.
¿Dónde, dónde, donde fue?
Pues aquí
pues allá.
No sé
Pero ¿que más da?
La luna rocío,
el sol su sed;
el rico oro,
el pobre palidez.
¿Eh, eh.?
¡Ah, ah !
Uno solo tiene
aquello que da

Don din, din dan. Ya.
Nacida la vida,
la peña florida,
la loba dormida,
la casa caída,
la leche vertida,
la cierva parida;
la vida
nacida del mar
sin fe.
¿Cómo, cómo, cómo fue?
Pues así,
pues asá.
No sé.
Pero ¿qué más da?
Tristeza el espejo,
los ojos miel;
amor el hombre,
justicia la mujer.
¿Eh, eh?
¡Ah, ah!
Lo que olvide uno
todo eso sabrá

Don din, din, dan. Ya
La grana, granada.
El alba, alborada,
la mora, morada.
La pólvora helada,
la carne, encarnada,
la sombra asombrada,
granada,
la granada de la paz
sin fe.
¿Cuándo, cuándo, cuándo fue?
Pues ayer;
pues será...
No sé.
Pero ¿que más da?
La cal delirio
el vino pez;
el reo cáñamo
y el terciopelo el juez.
¿Eh, eh?
¡Ah, ah !
Cuando muera el alma
alguien nacerá

Don din, din dan. Ya

La muerte muriendo
y el río riendo
y el papa paciendo
y el nardo nardiendo
y el rojo rugiendo
y el lirio liriendo
y el credo creyendo
y Adán sin atuendo
de estrella en estruendo
neverdinaciendo:
muriendo
muriendo la fidelidad
sin fe
¿Cómo? ¿Cuándo? ¿Dónde? ¿Qué?
Te diré:
Pues verás:
No sé.
Pero ¿qué más da?
¿eh?
¡Ah!
todo lo que esperes,
jamás lo verás.

Don din, din dan, din don dan

Matar a un ruiseñor

Leo na prensa que Robert Mulligan, director da fermosa película, falleceu o venres pasado. Tiña 83 anos. A noticia trouxome a memoria o momento dos meus 8 anos, cando a novela de Harper Lee caeu nas miñas mans(lía en secreto as novelas do meu irmán maior). Cando o lin encantoume, eu era Scott, identifiqueime con ela dende as primeiras páxinas (sempre quixen disfrazarme de aceituna) e tiña un papá tan estupendo coma Atticus (non era advogado, pero sí profundamente ético). Daquela non era consiente do que, pasados os anos, significaría para min esa lectura. Hoxe saín a mercarlle un regalo de Nadal para o meu sobriño Manuel (ten dez anos), pero en ninghuna librería había un mísero exemplar de Matar a un ruiseñor.

Poemas de inverno

Xa non bebe a corza.
A auga xeou na fonte.
Xa non voa o gavián,
impóluto signo libre, no vento.
Xa a dozura do mel
callou na noite.
Xa os meus ollos secaron co frío.
Xa a coruxa se agacha
nos lugares máis íntimos do bosque,
e o alento dos bosques enmudece.
Os trisqueis poñen ollos á fiestra da noite,
e nos panos de luz
que a lúa deita na montaña,
escintilan estrelas de xeada
tan frías coma as túas mans.

Cando acontece a sombra, rascan na porta as ramas de romeu e ruda en escarcha, e asoma a alma das amanitas.
Ispome entón e luzco o brillo do acibeche, resina pura de noite pecha.
O arco de Orión tensándose na bóveda do peito.
Abrénse tódalas lagoas ó ceo, coma ollos , coma espellos de estrelas.
Levo dornas cheas, adéntrome cantando en ardoras.
Ondas de seda abanean a lúa en escuros agarimos de silencios.
Nos soutos, as sombras dos castiñeiros xúntanse todas e, coma un río, escorregan cara a algún lugar, no profundo da terra.

Nova Tempada do Cine Clube Padre Feijoo

Honeydripper Blues bar

Neste outono frío, no que as semanas pasan difuminandose coa néboa polo río, os mércores estanse a convertir en illas de ilusión. Ilusión de coller a entrada e disfrutar da programación desta nova etapa do Cine Clube Padre Feijoo. Esta vez nunha boa sala, a 8 dos cines Box de Ourense que se enche ata a bandeira. Lémbrome daqueles primeiros tempos nos que a promoción do 71 de maxisterio xunto co cura Emilio Losada organizábamos as primeiras sesións nos lugares máis increíbles e inhóspitos como a parroquia de Fátima, pertrechados de bufandas e gorros, nos que o alento se coallaba no ar, nos que nos sentíamos coma toupas facendo furados de cultura no ermo que asolaba os días da nosa xuventude, nos tempos das descubertas, deses tesouros que xa nunca nos abandonarían.

Pois iso, un tesouro pareceume unha das películas que tiven a sorte de ver: Honeydripper Blues bar, premio ó mellor guión no Festival de cine de San Sebastián do 2007, dirixida por John Saylles e producida por Maggie Renzi, cun Danny Glober maduro e estupendo interpretando a Tyrone, de nome artístico "Pinetop" Purvis, pianista de problemático pasado, dono da taberna na que aínda se canta blues en directo pero que ninguén escoita. O público bebe e ri escoitando os novos novos temas electrizantes na gramola da competencia.

Alabama 1950, campos de algodón maduro, unha base do exército, unha pequena vila: Harmony e moitas historias paralelas e confluíntes. Os nenos (o futuro) abrindo e pechando o filme asisten a xénese do rock n' roll: o nacemento da guitarra eléctrica que facía tremer as paredes dos bares cos seus acordes. Historias de sentimentos, moi emotivas e profundas coma a da cantante Bertha Mae e a súa historia de amor de tráxico final. A do socio Maceo coa costurereira, chea de diálogos de sabia ironía, a do propio Tyronne coa súa muller e a filla desta, ou o fondo segregacionista, marxinal e inxusto encarnado na figura do sheriff. Personaxes máxicos como o músico cego... ¿musa que se anticipa ós acontecementos? ¿implacabale conciencia de todo músico?. Todo na fin de semana crucial para o Honeydripper. Tyronne necesita encher o bar para pagar as moitas débedas, sobor de todo a do aluguer que ameaza o futuro do local. Despide a Bertha e anuncia a chegada do famoso guitarrista Guitar Sam. É preciosa a secuencia na que, despois de moitas peripecias, vai a agardalo a estación do tren e... non chega (encántanme as secuencias de estación de ferocarril no sur profundo).

Tyrone non cre en Sonny (Gary Clark jr.), un xove que se presentara no bar despois de ter baixado dun vagon de carga dicindo que tocaba tan ben como como Guitar Sam, e non cre nel como os maiores desconfían da xuventude, pero é a salvación. Despois de convencer ó sheriff para que o solte, visteo e faino pasar pola figura esperada. Son os tempos da radio e en Harmony ninguén vira nunca ó seu ídolo.
Había moito ‘Guitar Sam’ e ‘Guitar Slim’ naquela época. Os músicos movíanse moito e escoitaban o que facían os demáis. Hank Williams era de Georgiana. Jimmy Swaggart y Jerry Lee Lewis colábanse en clubes para negros. Chuck Berry fíxose famoso por recrear o ritmo de percusión do piano con su guitarra. O piano, noutrora rei, transfería os seus poderes.

Un dos momentos estrela é cando Gary Clarck jr. saca ós clientes a bailar no aparcamento, salta a un coche, e sen deixar de soar os electrizantes oubeos da súa guitarra, a cámara en grúa móstranos os neóns da noite, a marquesina do Honneydripper e o bar da competencia valeiro.
Unha delicia de peli repleta de músicos, máis de corenta participan na interpretación de todos os seus temas compostos casi en exclusiva para a película, destaca o saxo Eddie Shaw e a armónica de Jerry Portnoy, veterano da Muddy Waters.
Unha ledicia, felicidades os programadores e que se repita, eu volo contarei.

O FORO SOCIAL GALEGO

Esther Ferrer "Euroretrato"

Pese o temporal, collín o coche e fun a Compostela, como non ir coa que está caendo. O tempo histórico que estamos a vivir é apaixoante. A crise danos esa portunidade única de reivindicar os dereitos colectivos dos pobos, de retomar o impulso dos movementos sociais aletargados ou masacrados, sin máis, polos partidos políticos que actúan neles como correa de transmisión dos seus intereses caducos.
Si, os partidos xa non valen para os obxectivos que foron creados, xa non son a ponte entre os intereses da cidadanía e as institucións que deberían representala.

Caéseme a alma ó chan cando vexo ó PSOE inxectar ós bancos capital xenerado cos esforzos dos contribuíntes.
Xa vemos como o neoliberalismo non asume o seu fracaso e os partidos están a axudar a prolongar a sua agonía.
É increible constatar como aparecen recursos para salvar un modelo neoliberal , como o gasto público se invirte en axudas ó sector financieiro, mentras os seus directivos o celebran en hoteis de 1000 euros a noite, gastando 10000 euros en bebidas, 23000 en coidados persoais.... (José Vidal Beneyto, "La desvergúenza del capitalismo", El País 22-11-o8)
¡Que hipocresía a do G-20 cando din que non se pode caer na tentación proteccionista! e vemos a Bush regalar millóns de dólares a industria automovilística americana.
Asistimos durante décadas a ilusión neoliberal "salvadora" do capitalismo (termo considerado caduco non hai moito), vendo que tal modelo é o modelo de crise permanente para os desfavorecidos.
Non quero nin pensalo, exemplos temos na historia recente de como as depresións económicas e o consecuente aumento do malestar social son o xerme do perigo fascista.

Hoxe fun ó kiosco un pouco tarde e xa se esgotara a prensa, non é que de moitas luces, senon to o contrario, pero non me extraña, cada día, dende os xornais saen a luz casos paradigmaticos deste chamado "capitalismo de casino". Véxase o caso Madoff como exemplo rotundo do esquema"ponci", da lexitimación da pillaxe social.

¿Que facer cando a hexemonía cultural das clases dominantes (voltar a Gramsci) domestica os desfavorecidos para que estos vivan como algo natural e conveniente o seu sometimento e en honor a intereses nacionais e patrios, e entreguan a súa soberania a este proxecto inxusto e desestructurante que impoñen os neocons? ¿Que, si o suxeito histórico non é un se non un plural de pobos indíxenas, mulleres, nacións...? ¿Como dar o paso á instancia política se os seus representantes xa non serven?

Pero non podenos desaproveitar a oportunidade que se nos brinda para crear un mundo máis xusto.
Estivo moi ben Beiras no plenario do sábado en Compostela: É hora de tecer alianzas ( podemos mirar o movimento feminista). É hora de transcender os intereses de grupo. Cómpre que os movementos sociais e os foros den o salto á política. En fin teremos que cambiar a metodoloxía e sobre todo a conciencia de que todos e todas somos necesarios, ninguén está demáis, ninguén sobra.

KARME

Foto: Selina

Muller de ferro que se funde en lava,
con alma de volcán ferido, erupción de palabra
de terra e lama de bágoas,
pigmento de corazón para pintar muros
con pedazos de alma.
Artesana en bombas de dor que nas mans lle estralan.
Perfumista, chamana, voadora de risas,
Cuberta de silvas camiña co peito aberto, guerreira
da vida, de morte burlada. Alento e alas
que nos pós na mente
luz estrelada.

FESTIVAL DE CINE OUFF

Aínda que este ano o Ouff celebrouse, ó meu sentir, un pouco de costas á cidade, tivemos ó privilexio de ver algunha delicatesen como esta:

BI AN
(Perda. Indulxencia)
Dirección: Zhang Yibai (Chonquing, 1963)

Sipnose:
O adolescente Xian Chuen perde ó seu pai, de profisión taxista, nun accidente de tráfico. O taxi cae ó río. A pasaxeira superviviente é unha moza de dudosa reputación. Por tradición a nai de Xian deberá responsabilizarse das accións do seu defunto e recolle á moza para que se recupere na súa casa.

Encantadora fotografía e narrativa innovadora que recreándose nos personaxes, introdúcenos no seu mundo intímo e solitario:
A nai, rsponsable da súa débeda de honor, traballadora incansable, asumindo en soedade unha situación que a desborda, descubrindose preñada, percurando e aceptando traballos extras, vixía da vida adolescente dun fillo que non acepta a morte do pai e que encontra en Suan a cómplice perfecta para os seus xogos...¿de maqueta?
Xian, encantador recreador de mundos que talla e situa na maqueta do escenario da súa vida. Namorado de Quing Quing e non correspondido, xa que ela prefire ó conductor do autobús, con “cash” suficiente para pagarlle a súa operción de miopía, descubre e cae cautivo da especial feminidade de Suan.
Suán, a víctima victimizadora. Pernas, tacóns, misteriosa e aproveitada que acepta sen reparos os cartos que a nai consigue dun xeito nada claro, para que se vaia e se alonxe de Xian.
O pai, sempre presente nun retrato que nos fai guiños ó longo da trama e que ó final nos mostra a súa vida segreda: O taxi cae ó río unha hora despois de recoller a Suan.
As paisaxes urbans, o río, os baños dos adolescentes, a obsesión de Xian en aprender a mergullarse para atopar o pai, a cámara subxetiva dende as gafas de mergullador, a cidade monstrosa como pano de fondo, conforman un filme que é como un conto cun final que é o comezo de cada unha das vidas que se nos mostran.

Buzzati

... decatouse Drogo de que os homes, aínda cando se estimen, permanecen sempre distantes, de que, se un sofre, a dor é totalmente súa, ningún outro pode facerse cargo nen siquera dunha parte mínima, de que se un sofre, non por elo sinten os outros dor, aínda cando haxa un grande amor por medio, e eso provoca a soedade da vida.

O Deserto dos Tártaros

René Char

folto: Selina

Me hallaba dentro de uno de esos bosques donde el sol no tiene acceso pero en los que, de noche, penetran las estrellas. Aquel lugar solo tenía permiso de existencia porque la inquisición de los Estados lo había descuidado. Las servidumbres abandonadas me acentuaban su desprecio. La obsesión de castigar me había sido retirada. A trechos, el recuerdo de una fuerza acariciaba la fuga campesina de la hierba. Yo me gobernaba sin doctrina, con una vehemencia serena. Era el igual de cosas cuyo secreto cabía dentro del radio de un ala. Para la mayoría lo esencial nunca ha nacido, y quienes lo poseen no pueden intercambiarlo sin perjudicarse. ¡Nadie consiente en perder lo que ha conquistado por la fuerza del propio sufrimiento! De otro modo ello significaría la juventud y la gracia, fuente y delta tendrían la misma limpidez.

Me hallaba dentro de uno de esos bosques donde el sol no tiene acceso pero en los que, de noche, penetran las estrellas para implacables hostilidades.

PENUMBRA (Los leales adversarios)

Basta de cavar , basta de mirar la parte próxima. Lo peor se halla dentro de cada uno, como cazador, en su flanco. Tu que no eres aquí más que una azada que el tiempo levanta, vuélvete sobre lo que amo, que está sollozando a mi lado, y rómpenos-te lo ruego- para que yo muera de una santa vez

BASTA DE CAVAR (El Manantial Narrativo)

Vencejo con alas demasiados grandes, que gira gritando su gozo alrededor de su casa. Tal el corazón.

Deseca el trueno. Se aparea en la serenidad del cielo. Si roza el suelo se desgarra.

Su réplica es la golondrina. La detesta por familiar. ¿Qué puede igualar al encaje de la torre?

Se posa en el hueco más sombrío. Nadie está más estrecho que él.

En el verano de larga claridad, se deslizará en las tinieblas por las persianas de la medianoche.

No hay ojos que lo retengan. El grito es toda su presencia. Un frágil fusil va a abatirlo. Tal el corazón.

(El vencejo)

Dona do Outono

Foto: Selina

Entras vestida de cortizas
en lúa cara adentro,
caracola
de ruda e sabedoría coroada,
a beber rubies e saivas
e corolas que secas
e estañas.

Xa non percuras camiños,
e acaricias sen tocala
a vida enteira,
pechando o ciclo,
Dona da Pousada

Á Morte de Suso Jares

. "... meu amor con sangue
nos beizos,
meu amor con sangue
nas mans.
Meu amor o lume da terra
meu amor o lume ..."

Los Girasoles Ciegos

Localización, foto: Selina

O domingo pasado fun ó cine, tiña auténtica curiosidade por ver Los Girasoles Ciegos, película rodada nunha cidade que adoro e cun tema que levo tatuado na alma.
Sabía que Alberto Méndez sitúa en Madrid o acontecer da narración. Supuxen que a Cuerda seríalle máis doado realizala en Ourense, debido a súa proximidade vital con esa cidade e significativamente máis económico. Pero realmente o que me interesaba dela era eso, quería ver Ourense con esa mirada.
Claveime na butaca e non puiden despegar os ollos da pantalla ata que húmidos, pola secuencia climax da violación e posterior suicidio, tiven que rebuscar a tentas no bolso para coller un Kleenex, ou ata que sentín o noxo no estómago na secuencia final da confesión.
Non puiden evitar chamar a Feliciano (meu amigo da alma, dos contos, das pelis...de tanto na vida) e comentar con el.
A verdade e que sempre me pasou, cando vexo un espectáculo e me chega, quedo transida e os matices da crítica non afloran a miña mente ata pasados uns días.
Efectivamente, como dicia Feliciano a interpretación de Javier Cámara está moi plana, poucas veces chega ó público, pero cando chega de verdade, desaparece nesa fin tráxica e anunciada. O seminarista é crible, moi crible nese personaxe psicopatón e frío que interpreta Raúl Arévalo, moi situado na misoxinia eclesiástica, moi naqueles tempos, pero non lle encaixa a sobreactuación do "paseillo a lo torero" pola costa de San Martiño, sobreactúa. Efectivamente Feliciano leva razón.
A verdade e que algo me chirriaba na historia do segundo relato de Alvaro Méndez, a máis lograda no libro e máis feble da película, a pesares do terrible. O poeta, interpretado polo fillo de Manolo Rivas, cunha interpretación desencaixada e incrible, fai que a forza da historia palideza e quede esvaída no conxunto.
Ela, Maribel Verdú, é a poderosa é a súa construcción do personaxe excepcional, a interpretación, contida e chea de matices glorifica o filme. O neno, marabilloso.
A película funciona, a historia é moi potente.

Así te amortalla, nai, Deusa,
a éfemera envexa de Apolo,
o dono das palabras,
para mellor traficarte.

E nomea bruxas ,ás que
quentan os crisoles
nos que se fragua a xeoda única
do teu corazón de cristal

Fotografía de Manuel Vilariño

Irmán escuro que me aterras
¿qué sangue percorre as túas veas infalmadas de odio e vinganza?
¿que pedras percuten nesa túa bóveda valeira?
Temo ese teu medo que te brilla nos ollos,
como gume luído en insomnios
como vermes famentos de morte.

Excavo na Terra e enterro
eses detritus de alma enferma,
cada día, para facer o ar respirable,
para transmutar en fértil abono vital
a túa morte apodrecida,
sepultada nunha morea de escombros
que nen siquera te pertencen.

Nada tés de teu, nada.
Pobre irmán escuro que me acedas
o pouco mel que da esta vida

Esa flor

bucle de terra, lentura,

bébeda rosa ou escarchada,

paxaro ferido,

ficou abandoada

na súa descoñecida fermosura